Tussen Maasland en de Meierij, omringd door een uitgestrekt bos- en heidegebied ligt aan de noordrand van de Peel het pittoreske Brabantse dorp Nistelrode. Deze gezellige pleisterplaats met zijn gastvrije inwoners biedt de bezoekers tal van bezienswaardigheden.
Karakteristieke boerderijen, het uitgestrekte natuurpark De Maashorst, bezoekerscentrum Slabroek, de Waterstaatkerk met het door de Bossche kunstenaar Hendrik de Laat geschilderde gildestuk, de standaardmolen en de vele fiets - en wandelroutes door een gevarieerd natuurlandschap boordevol unieke plekjes. In deze dorpsgemeenschap wonen, leven en werken de leden van het in 1991 heringerichte gilde Sint Antonius Abt - Sint Catharina.
Hoe oud is het gilde uit Nistelrode?
In een oud document werd door de kwatierschout Goossen Moedel van der Donc rekening en verantwoording afgelegd i.v.m. de in 1390 gevraagde assistentie door de Gilden van Oss en Nistelrode voor het bewaken van de grenzen van het kwartier Maasland. Dit was een van de vier kwartieren van de Meierij van 's Hertogenbosch in het Hertogdom van Brabant.
Verder werd door lokale geschiedschrijver Toon van Duren wat zilverwerk van het gilde beschreven. Het oudst genoemde koningsschild van het Sint Teunisgilde dateerde uit 1617 en was van gildekoning Jan Janssen. Deze gegevens werden door onze lokale geschiedschrijver A. van Duren opgetekend uit dat oude handschrift. Uit archiefstukken is bekend dat in Nistelrode twee gilden hebben bestaan vanaf hun oprichting tot het jaar van de ontbinding in 1855. De laatste koning voor de ontbinding was Antoon Willem van der Heijden in 1841. Van de oprichting en naamgeving van het Sint Catharinagilde is tot heden niets bekend.
Waarom zijn de beide gilden in 1855 ontbonden?
In 1834 wilde de geestelijkheid van de parochie Nistelrode een kerk bouwen op een stuk grond waar de kapel van het St.Teunisgilde stond. De kapel stamde uit de 15e eeuw. De toenmalige kerk, die aan de rand van het dorp stond, was oud en vervallen. De geestelijke schreef aan de vicaris dat de gilden "…door trubbels niet meer geteerd hadden." Welke trubbels dat waren schreef hij er niet bij. En in 1839 kreeg de toenmalige pastoor het voor elkaar dat de gilden de kapel en een deel van hun bezittingen aan de kerk schonken. De kapel werd afgebroken en op deze plaats staat de huidige Waterstaatkerk. Bij het 12,5 jarig bestaan van de Waterstaatkerk, in1855, schonken beide hoofdlieden de rest van de gildebezittingen bestaande uit vaandel, luiten, trommen, zilver en grond voor onder andere de aanschaf van een (inmiddels gesloopt} orgel.
Waarom is het gilde in Nistelrode heringericht?
In deze jachtige en afstandelijke samenleving gaat veel van ons erfgoed verloren en is niet meer terug te halen. Mede daarom spraken de uitgangswaarden dienstbaarheid, trouw en broederschap van het gildewezen een groot aantal dorpsgenoten aan. De tradities (hoe ver moeten we daarvoor terug gaan?) respecterend werd in 1991 het gilde in Nistelrode ,dat met de naamkeuze de doelstellingen van beide voormalige gilden willen voortzetten, in zijn oude luister hersteld. Heringericht in een tijd waarin de vrouw volledig is geëmancipeerd brengt met zich mee dat binnen ons gilde vrouwelijke leden dezelfde rechten als de mannelijke leden hebben.
Karakteristieke boerderijen, het uitgestrekte natuurpark De Maashorst, bezoekerscentrum Slabroek, de Waterstaatkerk met het door de Bossche kunstenaar Hendrik de Laat geschilderde gildestuk, de standaardmolen en de vele fiets - en wandelroutes door een gevarieerd natuurlandschap boordevol unieke plekjes. In deze dorpsgemeenschap wonen, leven en werken de leden van het in 1991 heringerichte gilde Sint Antonius Abt - Sint Catharina.
Hoe oud is het gilde uit Nistelrode?
In een oud document werd door de kwatierschout Goossen Moedel van der Donc rekening en verantwoording afgelegd i.v.m. de in 1390 gevraagde assistentie door de Gilden van Oss en Nistelrode voor het bewaken van de grenzen van het kwartier Maasland. Dit was een van de vier kwartieren van de Meierij van 's Hertogenbosch in het Hertogdom van Brabant.
Verder werd door lokale geschiedschrijver Toon van Duren wat zilverwerk van het gilde beschreven. Het oudst genoemde koningsschild van het Sint Teunisgilde dateerde uit 1617 en was van gildekoning Jan Janssen. Deze gegevens werden door onze lokale geschiedschrijver A. van Duren opgetekend uit dat oude handschrift. Uit archiefstukken is bekend dat in Nistelrode twee gilden hebben bestaan vanaf hun oprichting tot het jaar van de ontbinding in 1855. De laatste koning voor de ontbinding was Antoon Willem van der Heijden in 1841. Van de oprichting en naamgeving van het Sint Catharinagilde is tot heden niets bekend.
Waarom zijn de beide gilden in 1855 ontbonden?
In 1834 wilde de geestelijkheid van de parochie Nistelrode een kerk bouwen op een stuk grond waar de kapel van het St.Teunisgilde stond. De kapel stamde uit de 15e eeuw. De toenmalige kerk, die aan de rand van het dorp stond, was oud en vervallen. De geestelijke schreef aan de vicaris dat de gilden "…door trubbels niet meer geteerd hadden." Welke trubbels dat waren schreef hij er niet bij. En in 1839 kreeg de toenmalige pastoor het voor elkaar dat de gilden de kapel en een deel van hun bezittingen aan de kerk schonken. De kapel werd afgebroken en op deze plaats staat de huidige Waterstaatkerk. Bij het 12,5 jarig bestaan van de Waterstaatkerk, in1855, schonken beide hoofdlieden de rest van de gildebezittingen bestaande uit vaandel, luiten, trommen, zilver en grond voor onder andere de aanschaf van een (inmiddels gesloopt} orgel.
Waarom is het gilde in Nistelrode heringericht?
In deze jachtige en afstandelijke samenleving gaat veel van ons erfgoed verloren en is niet meer terug te halen. Mede daarom spraken de uitgangswaarden dienstbaarheid, trouw en broederschap van het gildewezen een groot aantal dorpsgenoten aan. De tradities (hoe ver moeten we daarvoor terug gaan?) respecterend werd in 1991 het gilde in Nistelrode ,dat met de naamkeuze de doelstellingen van beide voormalige gilden willen voortzetten, in zijn oude luister hersteld. Heringericht in een tijd waarin de vrouw volledig is geëmancipeerd brengt met zich mee dat binnen ons gilde vrouwelijke leden dezelfde rechten als de mannelijke leden hebben.
Initiatief voor herinrichting van een gilde in Nistelrode
Eerste groepsfoto van het gilde in 1991
De uitstekend georganiseerde kring gildedag (1989) in Vorstenbosch -het regende jammer genoeg vrijwel de hele dag- was de aanleiding voor Cees Becht, Rien van Berkom en Ton Vorstenbosch om de mogelijkheden te bekijken voor de heropleving van een gilde in Nistelrode.
Op 3 mei 1990 werd de eerste bijeenkomst over dit onderwerp bij Rien van Berkom thuis gehouden.Onder meer werd besloten een stichting in het leven te roepen die de namen van de twee Nistelrodese gilden zou dragen. Stichting Heropleving gilde Sint Antonius Abt-Sint Catharina was met de notariële acte van 8 mei 1990 operationeel.
De Stichting Heropleving gilde Sint Antonius Abt-Sint Catharina voert als logo twee in elkaar verweven hoofden om daarmee de volledige rechtsgelijkheid van de mannelijke en vrouwelijke gildeleden binnen het "nieuwe" gilde uit te drukken. Het ontwerp is van Clemens Briels.
De reacties vanuit de samenleving stimuleerden ons, omdat hierdoor al snel bleek dat er voldoende belangstelling was om ook in Nistelrode het gilde nieuw leven in te blazen.
In een korte tijd meldde zich een 20-tal personen aan als aspirant lid voor een in te richten gilde.
Op 30 oktober 1990 werd een informatieavond in de Brouwershoeve gehouden waar hoofdman Jan van Grunsven van het gilde uit Vorstenbosch uitleg gaf over het gildewezen.
Op 3 mei 1990 werd de eerste bijeenkomst over dit onderwerp bij Rien van Berkom thuis gehouden.Onder meer werd besloten een stichting in het leven te roepen die de namen van de twee Nistelrodese gilden zou dragen. Stichting Heropleving gilde Sint Antonius Abt-Sint Catharina was met de notariële acte van 8 mei 1990 operationeel.
De Stichting Heropleving gilde Sint Antonius Abt-Sint Catharina voert als logo twee in elkaar verweven hoofden om daarmee de volledige rechtsgelijkheid van de mannelijke en vrouwelijke gildeleden binnen het "nieuwe" gilde uit te drukken. Het ontwerp is van Clemens Briels.
De reacties vanuit de samenleving stimuleerden ons, omdat hierdoor al snel bleek dat er voldoende belangstelling was om ook in Nistelrode het gilde nieuw leven in te blazen.
In een korte tijd meldde zich een 20-tal personen aan als aspirant lid voor een in te richten gilde.
Op 30 oktober 1990 werd een informatieavond in de Brouwershoeve gehouden waar hoofdman Jan van Grunsven van het gilde uit Vorstenbosch uitleg gaf over het gildewezen.